Gapô ni Lualhati Bautista

Gapô

ni Lualhati Bautista

           Ang Gapô ay isang nobela ni Lualhati Bautista na tumatalakay sa mga isyung sosyo-politikal tulad ng kolonyalismo, rasismo, prostitusyon, at ang impluwensya ng dayuhan sa Pilipinas. Ang kwento ay umiikot sa buhay ng mga tao sa Olongapo City, na siyang tahanan ng dating U.S. Naval Base. Ang pamagat na Gapô ay hango sa pinaikling bersyon ng "Olongapo," na sumisimbolo sa kasaysayan ng lungsod at ng mga masalimuot na epekto ng presensya ng mga Amerikano sa lugar. Ang pangunahing tauhan ay si Michael Taylor Jr. isang mestisong Pilipino-Amerikano na anak ng isang Amerikanong sundalo at isang Pilipinang ina. Bagamat taglay ni Michael ang pisikal na anyo ng kanyang amang Amerikano, hindi siya kailanman kinilala nito. Ang kanyang pagkatao ay isang representasyon ng mga Pilipinong biktima ng rasismo at ng epekto ng kolonyal na mentalidad. Sa kabila ng pagkakaroon ng dugong banyaga, si Michael ay itinuturing pa rin na "hindi sapat" para sa mga Amerikano, habang tinitingala naman siya ng ilang Pilipino dahil sa kanyang lahi. Ang kakulangan ng pagtanggap sa kanyang tunay na identidad ay nagdudulot ng personal na krisis kay Michael, na nagiging salamin ng mas malaking problema sa lipunan.

            Isa pang mahalagang aspeto ng nobela ang prostitusyon, na masasalamin sa buhay ni Ali, isang babaeng nagtatrabaho sa nightclub na dinadayo ng mga sundalong Amerikano. Ang nightclub ay nagsisilbing sentro ng salaysay, kung saan nagtatagpo ang mga tauhan at nabubunyag ang mga masalimuot na isyu ng diskriminasyon, kahirapan, at kawalan ng katarungan. Ipinakita ni Lualhati Bautista kung paanong ang mga babaeng tulad ni Ali ay nagiging biktima ng sistemang nagpapalaganap ng kawalang respeto at pagsasamantala sa mga Pilipino.

            Sa kabuuan ng kwento, tinalakay rin ang patriyotismo at ang kahirapang bitawan ng Pilipinas ang dependency nito sa Estados Unidos. Ang presensya ng base militar ng Amerika ay sumisimbolo sa pagiging sunod-sunuran ng bansa sa mga dayuhan, habang pinapakita rin ang kawalan ng tunay na kalayaan ng mga Pilipino sa sarili nilang lupain. Sa huli, ang nobela ay nagtatapos sa isang masakit na realisasyon: ang sistema ng kolonyalismo at rasismo ay nag-ugat na sa kamalayan ng mga tao. Bagamat puno ng galit at pagkadismaya ang mga tauhan sa kanilang kalagayan, tila walang malinaw na solusyon sa kanilang mga suliranin, na nag-iiwan ng tanong kung kailan tunay na magkakaroon ng pagbabago.

 

          Ang Gapô ay naglalaman ng mga temang tumatalakay sa epekto ng kolonyalismo, rasismo, kahirapan, prostitusyon, at ang pagkakakulong ng Pilipinas sa anino ng Estados Unidos. Pinapakita nito ang kawalan ng katarungan sa lipunan at ang pag-aasam ng mga Pilipino sa tunay na kalayaan. Ang nobela ay nagsisilbing paalala na ang kolonyalismo at dependency sa mga dayuhan ay may malalim na epekto sa identidad at dignidad ng mga Pilipino. Inilalarawan nito ang pangangailangan ng pagtanggap sa sariling pagkakakilanlan at ang kahalagahan ng pagyakap sa sariling kultura upang makalaya mula sa impluwensyang banyaga.